Một bảo tàng dừa sáp độc đáo đã được xây dựng tại xã Tam Ngãi, tỉnh Vĩnh Long, với kinh phí đầu tư lên đến hơn 20 tỷ đồng. Sau gần 2 năm triển khai, công trình này đã được khánh thành vào ngày 13/12/2024. Bảo tàng dừa sáp tọa lạc trên diện tích gần 1.500m2, bao gồm 1 trệt và 2 lầu, tái hiện sinh động câu chuyện về cây dừa sáp và hành trình gắn bó mật thiết với đời sống của người dân bản địa.
Bảo tàng này không chỉ là nơi trưng bày các hiện vật liên quan đến dừa sáp mà còn là nơi tôn vinh sự giao thoa văn hóa độc đáo giữa 3 cộng đồng Kinh, Khmer và Hoa. Một điểm nhấn đặc biệt của bảo tàng là khu vực tưởng niệm Hòa thượng Thạch Sô, người đã mang giống dừa sáp về Việt Nam vào năm 1924. Bức tượng sáp sống động và gốc cây dừa sáp nguyên thủy 100 năm tuổi được bảo tồn trong khuôn viên bảo tàng là những hiện vật quý giá, góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa của bảo tàng.
Anh Trần Duy Linh, người sáng lập Công ty TNHH chế biến dừa sáp Cầu Kè, đã dành nhiều năm để tìm hiểu về lịch sử của dừa sáp. Quá trình nghiên cứu và thu thập thông tin đã đưa anh tiếp cận với người dân, các vị sư, cao niên trong vùng và chuyên gia thực vật để lần theo dấu vết lịch sử của dừa sáp. Tuy nhiên, quá trình xây dựng bảo tàng không hề dễ dàng, anh Linh đã gặp phải nhiều khó khăn về tài liệu khoa học, hiện vật thất lạc, khó khăn tài chính và sự thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo tàng, du lịch.
Trước những thách thức đó, anh Linh đã thể hiện đam mê và tinh thần bền bỉ, từng bước vượt qua. Nhiều hộ dân đã hiến tặng cổ vật, nông cụ trồng dừa cho bảo tàng. Các vị chức sắc Phật giáo, cao niên nhiệt tình hỗ trợ tư liệu và chính quyền địa phương luôn đồng hành, giúp anh hoàn thành ước mơ bảo tồn giá trị văn hóa và lan tỏa giá trị của dừa sáp. Sự hỗ trợ và đồng thuận của cộng đồng đã góp phần quan trọng vào sự thành công của dự án bảo tàng dừa sáp.
Bảo tàng dừa sáp không chỉ là một công trình văn hóa mà còn mở ra hướng đi mới trong việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản. Mục tiêu của bảo tàng không đơn thuần là lợi nhuận mà là tạo ra giá trị bền vững cho cộng đồng, bảo tồn giống dừa sáp quý hiếm, nâng cao nhận thức văn hóa và thúc đẩy kinh tế địa phương. Thông qua bảo tàng, tỉnh Vĩnh Long hy vọng sẽ tăng cường quảng bá hình ảnh, vẻ đẹp và giá trị của vùng đất, con người Vĩnh Long đến với du khách trong và ngoài nước.
Trong tương lai, bảo tàng sẽ đẩy mạnh các sản phẩm du lịch trải nghiệm, đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp; đồng thời kết nối với các đối tác trong và ngoài nước để đưa hình ảnh dừa sáp quê hương vươn xa. Bằng cách này, bảo tàng không chỉ là nơi bảo tồn và trưng bày hiện vật mà còn trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương.