Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi. Một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử, trong khi một bên khác phản đối, cho rằng những di tích này là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc tại tỉnh Hà Tĩnh là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách khu vực dân cư chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận, bởi nhiều người cho rằng di tích lịch sử là tài sản chung của dân tộc, không nên tính tiền.
Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc quan trọng. Thứ nhất, mục đích thu phí cần được minh bạch, công khai, cùng với đó là việc công khai nguồn thu và cách sử dụng tiền thu được cho các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương. Điều này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các đối tượng này mà còn thể hiện sự nhân văn và bao dung của chính sách.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Chỉ khi đạt được sự cân bằng và thấu hiểu, việc thu phí tham quan di tích mới thực sự được cộng đồng đồng thuận và ủng hộ.