Nghệ sĩ Bo Bo Hoàng – Người giữ lửa tuồng cổ

[Caption align=”aligncenter” width=”650″]
Hình ảnh nghệ sĩ Bo Bo Hoàng tại Hội Sân Khấu TP HCM
[/caption]

Nghệ sĩ Bo Bo Hoàng là một trong những biểu tượng của sân khấu tuồng cổ miền Nam. Với chất giọng sang sảng, kỹ năng biểu diễn điêu luyện và bản lĩnh sân khấu vững vàng, bà đã trở thành một trong những nghệ sĩ hàng đầu của loại hình nghệ thuật này.

## Sự nghiệp sân khấu của nghệ sĩ Bo Bo Hoàng

Nghệ sĩ Bo Bo Hoàng đã đoạt Huy chương vàng danh giá giải Thanh Tâm năm 1965. Gần 60 năm trôi qua kể từ thời khắc vàng son ấy, bà vẫn “cháy” trên từng tấm chiếu hát, từng đêm chầu đình, như một chiến binh bền bỉ không mỏi mệt vì tình yêu với sân khấu cải lương tuồng cổ.

[Caption align=”aligncenter” width=”650″]
Nghệ sĩ Bo Bo Hoàng và NSƯT Vũ Linh
[/caption]

## Vai diễn ấn tượng của nghệ sĩ Bo Bo Hoàng

Bà thường vào vai những nữ tướng oai phong, dữ dội, xứng danh “nữ quái kiệt” của nghệ thuật hát bội. Vai Đào Tam Xuân, Phàm Lê Huê, Bàng Quý Phi, Đổng Trác… do bà thể hiện từng khiến khán giả trầm trồ, thán phục.

[Caption align=”aligncenter” width=”650″]
Nghệ sĩ Bo Bo Hoàng
[/caption]

## Lửa nghề của nghệ sĩ Bo Bo Hoàng

Ở tuổi hơn 70, nghệ sĩ Bo Bo Hoàng vẫn đều đặn đi hát chầu cúng đình – một loại hình biểu diễn truyền thống mang tính tâm linh – tại các đình làng khắp TP HCM và các tỉnh miền Tây. Hễ đến mùa lễ Kỳ Yên, đình nào cần là bà lại khăn gói đi hát, chẳng quản nắng mưa hay xa xôi.

Không chỉ diễn, nghệ sĩ Bo Bo Hoàng còn là một trong số ít nghệ nhân hiện nay còn duy trì nghề chế tác mũ mão, trang phục tuồng cổ và cải lương. Từng chiếc mão vua, áo tướng, đai ngọc… được bà cặm cụi làm bằng tay, tỉ mỉ từng đường kim, miếng dán.

## Di sản nghệ thuật của nghệ sĩ Bo Bo Hoàng

Phục trang của bà chế tác không chỉ cung cấp cho các đoàn hát bội nhỏ, mà cả nghệ sĩ cải lương và nghệ sĩ hải ngoại cũng tìm đến đặt hàng. Đó không chỉ là vật dụng sân khấu, mà còn là linh hồn của vai diễn – và Bo Bo Hoàng chính là người gìn giữ linh hồn ấy bằng chính đôi tay chai sần và ánh mắt sáng lửa nghề.

Tấm gương phản chiếu lịch sử cải lương
Hội Sân khấu TP HCM vừa hoàn thành công trình biên khảo “Sân khấu cải lương TP HCM giai đoạn 1975 – 2025”, chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Công trình này là nỗ lực lớn nhằm nhìn lại chặng đường nửa APLATE phát triển của cải lương tại TP HCM.

Quảng bá sách “Sân khấu cải lương TP HCM giai đoạn 1975 – 2025”

Công trình do NSND Trần Minh Ngọc – NSND Trần Ngọc Giàu làm chủ biên, tập hợp hơn 100 bài viết chuyên sâu, trải dài trên 9 nhóm đề tài lớn: từ lý luận – phê bình, tác giả – đạo diễn, biểu diễn – âm nhạc đến đào tạo, truyền thông và công tác tổ chức sân khấu cải lương tại TP HCM sau ngày đất nước thống nhất đến năm 2025.

Ghi lại ký ức của cải lương
Công trình này không chỉ muốn ghi lại ký ức mà còn mở ra hướng nghiên cứu, đào tạo và phát triển cải lương một cách nghiêm túc hơn. Đây là công trình để lại dấu ấn học thuật và cũng là tư liệu cần thiết cho các thế hệ nghệ sĩ sau.

Đạo diễn Tôn Thất Cần – Phó Chủ tịch thường trực Hội Sân khấu TP HCM

NSND Trần Minh Ngọc chia sẻ: “Sau khi hoàn thành quyển ‘Cải lương Sài Gòn 1955–1975’, chúng tôi tiếp tục thực hiện giai đoạn tiếp theo, coi đó là lời hi ân và ghi công các thế hệ nghệ sĩ cải lương TP HCM”.

Nhiều nghệ sĩ thamocchi
Bên cạnh các cây bút chuyên môn, công trình còn có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ đương đại đang trực tiếp làm nghề, mang đến cái nhìn đa chiều, khách quan và gần gũi với thực tế đời sống sân khấu hôm nay.

Tác giả Nguyễn Anh Kiệt và đạo diễn Mỹ Phượng

NSND Trịnh Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM, nhận định: “S là là quà quà ý nghĩa, cho lớp nghệ sĩ trẻ Cải lương vẫn còn đất sống, vẫncòn khán giả, nếu biết làm mới và gìn giá trị cốt lõi.

Lễ ra mắt và tương lai của cải lương
Lễ ra mắt chính thức cuốn sách sẽ được tổ chức vào sáng 8-7 tại Đường sách TP HCM. Chương trình dự kiến có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ cải lương nổi tiếng, các nhà nghiên cứu và công chúng yêu sân khấu.

NSND Trần Ngọc Giàu (phải) và Đạo diễn – Thạc sĩ Thanh Hiệp

Chương trình “Âm thanh phù sa mùa 3” sẽ diễn ra vào tối 23-6 tại Đài Phát thanh – Truyền hình An Giang (ATV), đánh dấu sự trở lại của hoạt động đồng hành cùng “Chuông vàng vọng cổ” lần thứ 20.

“Âm thanh phù sa” là cuộc hội ngộ của những giọng ca ngọt ngào trong chuyến trở về với cội nguồn của nghệ thuật cải lương. Chủ đề xuyên suốt của chương trình là sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa thế hệ tiền bối với những giọng ca trẻ bước ra từ cuộc thi “Chuông vàng vọng cổ”.

Sự kết hợp giữa nghệ thuật và tinh thần

Chương trình có sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ tên tuổi, như NSƯT Phượng Hằng, NSƯT Thu Vân – những người đã ghi dấu ấn sâu đậm trên sân khấu cải lương và trên sóng HTV – cùng những gương mặt trẻ triển vọng, mang đến phần trình diễn đậm chất kỹ thuật và cảm xúc.

Các nghệ sĩ tham gia chương trình “Âm thanh phù sa mùa 3”

Ba gương mặt trẻ tham gia chương trình: Trung Nhân – “Chuông bạc 2023”, Mỹ Nhung – “Chuông bạc 2024” và Hoàng Khiêm – “Top 5 Chuông vàng 2024” từng khiến khán giả nhiều phen lặng người vì xúc động.

“Âm thanh phù sa” không chỉ là chương trình đồng hành mà còn là một biểu tượng tinh thần của “Chuông vàng vọng cổ” trong chặng đường 20 năm – hành trình nuôi dưỡng, phát hiện những tài năng trẻ cải lương. Việc chọn An Giang làm nơi tổ chức “Âm thanh phù sa mùa 3” càng khiến chương trình có chiều sâu.

Xu hướng nghệ thuật đương đại đang đòi hỏi sự thay đổi và sáng tạo trong nhiều lĩnh vực, trong đó có nghệ thuật cải lương. Trong bối cảnh đó, vở “Gánh cỏ sông Hàn” đã ra mắt với sự đầu tư chỉn chu và một tinh thần đổi mới, chứng minh rằng cải lương truyền thống vẫn có sức hút khi được thổi vào đó những ý tưởng mới.

Một Bản Diễn Mới Mẻ

NS Biện Thuy và NSƯT Ngọc Đợi trong vở ‘Gánh cỏ sông Hàn’

Vở “Gánh cỏ sông Hàn” là một trong những kịch bản nổi bật của cố soạn giả Thu An, được đạo diễn Hoa Hạ đưa lên sân khấu với sự hỗ trợ của ông bầu Hoàng Song Việt. Lấy bối cảnh một doanh trại huấn luyện ngựa chiến trong phong trào khởi nghĩa Lam Sơn của anh hùng dân tộc Lê Lợi, vở diễn xoay quanh những phận người bình thường như cô gái cắt cỏ Oanh Kiều, người gánh trên vai sứ mệnh phi thường: cứu quốc, giữ gìn phẩm giá và lòng trung nghĩa.

Kết Hợp Truyền Thống và Hiện Đại

Đạo diễn NSƯT Hoa Hạ đã thổi luồng sinh khí mới vào vở diễn này. Ông đã giữ nguyên tinh thần trữ tình của nguyên tác và tạo nên một bản dựng chỉn chu từ âm nhạc, vũ đạo đến thiết kế sân khấu, phục trang, ánh sáng.

NS Nhã Thy và Minh Trường trong vở ‘Gánh cỏ sông Hàn’

Đặc biệt, điểm nhấn quan trọng là sự đồng hành, dẫn dắt của đạo diễn với lớp diễn viên trẻ, giúp họ không chỉ tái hiện nhân vật mà thực sự sống với từng số phận. Dàn diễn viên trẻ như Biên Thụy, Lý Trung Cương, Khánh Dư, Thành Thuận, Nhã Thy, Trọng Hiếu, Hoàng Chương, Phạm Vũ Thành… đã thể hiện rõ sự nỗ lực trong từng lớp diễn.

Nổi Bật Với Dàn Diễn Viên Mới

NSƯT Ngọc Đợi trong vai Oanh Kiều đã mang đến một hình ảnh nữ chiến binh mạnh mẽ và sâu sắc. NS Minh Trường trong vai Trần Dinh đã thể hiện một nhân vật phản diện có chiều sâu, không chỉ là kẻ phản bội đơn thuần mà là một con người bị giằng xé bởi danh vọng và lòng hối hận.

Các diễn viên tham gia vở ‘Gánh cỏ sông Hàn’

Hướng Đi Mới Cho Cải Lương

Việc Sân Khấu WE – một đơn vị xã hội hóa vốn gắn với các chương trình tạp kỹ và ca nhạc – chọn đầu tư vào cải lương là bước đi dũng cảm. Sự “đỡ đầu” từ ông bầu Hoàng Song Việt đã cho thấy những người yêu nghệ thuật cải lương đã đặt niềm tin vào thế hệ diễn viên trẻ, để họ cùng giữ gìn giá trị của nghệ thuật truyền thống.

Ngày 22-6, chương trình “Đồng hành Chuông vàng vọng cổ” lần thứ 20 sẽ được phát sóng trên HTV9, mang đến cho khán giả những tiết mục nghệ thuật đặc sắc và ý nghĩa.

Một Hành Trình 20 Năm Gìn Giữ Bản Sắc Văn Hóa

Trong hai thập niên qua, chương trình Chuông vàng vọng cổ đã trở thành một thương hiệu văn hóa uy tín, một địa chỉ tinh thần của người yêu cải lương khắp ba miền. Từ một cuộc thi tìm kiếm tài năng trẻ, chương trình đã vươn mình trở thành một biểu tượng của nghệ thuật cải lương và đờn ca tài tử.

Các nghệ sĩ và nghệ nhân tại chương trình

Kết Nối Cộng Đồng Yêu Cải Lương

Chương trình năm nay đánh dấu một bước mở rộng mang tính chiến lược: kết nối cộng đồng yêu cải lương với nghệ sĩ, nghệ nhân và những yếu tố đương đại. Sự xuất hiện của nhóm hip hop Rap trẻ TDB – với 5 thành viên đam mê nghệ thuật: Hoàng Trung Anh, Châu Nhật Tín, Văn Hậu, Trương Huy và La Trần Đức Thiện – cho thấy tâm thế mở cửa của chương trình.

Nhóm hát Hip Hop Rap TDB

Giao Lưu Nghệ Thuật Đặc Sắc

Điểm nhấn đặc biệt trong chương trình là phần giao lưu giữa CLB Đờn ca tài tử – Cải lương Bình Thạnh và nhóm rap TDB, với tiết mục độc đáo mang tên “Góc phố màu cà phê”. Đây là một sự kết hợp chưa từng có giữa rap hiện đại và vọng cổ Nam Bộ – một cách để cải lương bước ra khỏi vùng an toàn và chạm đến nhịp sống trẻ trung, đô thị.

Chương trình giao lưu giữa CLB Đờn ca tài tử và nhóm rap TDB

Tôn Vinh Giá Trị Truyền Thống

Ba tiết mục giao lưu nghệ thuật đặc sắc góp phần lan tỏa giá trị cải lương truyền thống: “Giữ mãi mùa xuân”, “Thành phố 50 năm đổi mới” và “Khúc hát tri ân”. Những tiết mục này không chỉ thể hiện tài năng của các nghệ sĩ mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm trong việc giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống.

Tương Lai Của Cải Lương

Sự kiện “Đồng hành” cũng là dịp để nhìn lại hành trình 20 năm phát triển không mệt mỏi của chương trình. Đó là quãng đường mà hàng trăm thí sinh từ khắp mọi miền đã được nâng đỡ, rèn giũa, để rồi bước ra sân khấu lớn với danh xưng nghệ sĩ.

Chương trình sẽ được phát sóng trực tiếp vào lúc 12 giờ 30 phút, Chủ nhật ngày 22-6-2025 trên HTV9 và phát lại vào lúc 14 giờ 30 phút, thứ Hai ngày 23-6-2025.

Sàn diễn cải lương tại TP HCM gần đây đã khởi sắc hơn khi hàng loạt vở kinh điển như “Đời cô Lựu”, “Khách sạn Hào Hoa”, “Người ven đô”, “Hồ Nguyệt Cô hóa cáo”, “Lan và Điệp”, “Nàng Xê Đa”… được dàn dựng mới.

Nỗ lực giữ chân khán giả

Sự trở lại của những tác phẩm từng làm nên tên tuổi cho sân khấu cải lương không chỉ gợi nhớ ký ức một thời vàng son mà còn mang đến cơ hội để các nghệ sĩ trẻ thử sức và tỏa sáng.

Tiêu biểu như vở “Hàn Mặc Tử” của sân khấu Vũ Luân và vở “Lan và Điệp” của nhóm NSND Thanh Ngân. Phiên bản mới của những vở này thể hiện sự chỉn chu trong công tác dàn dựng, tạo được dấu ấn đẹp và mang lại doanh thu cao.

Khơi Dậy Truyền Thống Cải Lương

Điều cảm nhận rõ nhất là trong mỹ thuật sân khấu và âm nhạc cải lương, khi các đạo diễn đã xử lý hài hòa giữa truyền thống và đương đại. Điều này không chỉ giúp sân khấu cải lương giữ được hồn cốt riêng mà còn tạo không gian cho các diễn viên trẻ thử sức, làm mới vai diễn.

NSND Minh Vương chuẩn bị trang phục cho nghệ sĩ Nguyễn Văn Khởi trước giờ ra sân khấu

Ngoài Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, các sân khấu ngoài công lập như Sen Việt, Cải lương Mới Đại Việt, Chí Linh – Vân Hà, Vũ Luân, Thanh Ngân, Kim Ngân, Thiên Long… đang trở thành bệ phóng cho lớp diễn viên trẻ như Minh Trường, Nhã Thy, Hoàng Hải, Nguyễn Hùng Vương, Võ Ngọc Huyền, Biện Thuy, Như Ý, Trọng Hiếu, Diệp Duy, Sơn Minh… thể hiện năng lực qua những vai diễn “kinh điển” của các bậc tiền bối.

Nâng tầm đạo diễn trẻ

Không chỉ diễn viên, nhiều đạo diễn trẻ cũng xem việc tái dựng vở kinh điển là cơ hội rèn giũa nghề nghiệp và khẳng định dấu ấn cá nhân. Các tên tuổi như NSND Trần Ngọc Giàu, NSƯT Hoa Hạ, NSƯT Chí Linh, NSƯT Kim Phương, NSƯT Lê Nguyên Đạt… đã kiên trì theo đuổi mục tiêu “hồi sinh cải lương từ những kịch bản kinh điển”.

Họ thử nghiệm những cách kể mới, đưa yếu tố điện ảnh, vũ đạo dân gian, vũ đạo tuồng cổ, múa đương đại… hòa vào ngôn ngữ cải lương truyền thống. Từ đó, lực lượng kế thừa học hỏi và phát huy.

Tuy nhiên, việc tái dựng những vở kinh điển không hề đơn giản. NSƯT Ca Lê Hồng chia sẻ: Phải có kiến thức nền sâu về kịch bản văn học, bối cảnh, phong cách biểu diễn thời kỳ trước, đồng thời hiểu thị hiếu khán giả hôm nay để điều chỉnh, từ đó rút gọn, lồng ghép các yếu tố mới mà không làm mất chất cải lương.

Việc các vở kinh điển được khán giả đón nhận là tín hiệu đáng mừng, song cũng đặt ra bài toán làm sao duy trì “phong độ” một cách căn cơ, bền vững? Muốn vậy, không thể thiếu sự hà hơi, tiếp sức của các cơ quan quản lý văn hóa trong vai trò “bà đỡ” – từ việc hỗ trợ chi phí dàn dựng, tổ chức các đợt lưu diễn ở các quận, huyện, trường học, khu công nghiệp… đến chiến lược truyền thông để đưa các vở diễn tiếp cận nhiều đối tượng khán giả hơn.