Sự ra đời của Trường Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1925 tại Hà Nội, dưới sự lãnh đạo của hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu, đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Đây là nền tảng đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo bài bản phương Tây, mở ra một kỷ nguyên mới trong sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam. Trong hơn 20 năm hoạt động, trường đã đào tạo trên 100 sinh viên tốt nghiệp chất lượng cao, nhiều người trong số đó đã trở thành họa sĩ nổi tiếng thế giới. Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Phan Chánh, Vũ Cao Đàm là một số cái tên tiêu biểu, những người đã góp phần tạo nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử phát triển mỹ thuật Việt Nam.

Thời kỳ này là thời gian mà tinh thần thử nghiệm và sự giao thoa giữa nghệ thuật phương Đông cổ truyền và lối vẽ hàn lâm của Châu Âu đã tạo nên những tác phẩm đặc sắc. Sự kết hợp này không chỉ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn giúp định hình phong cách cho nền mỹ thuật Việt Nam. Các nghệ sĩ này đã kế thừa và phát huy những giá trị của nghệ thuật truyền thống, đồng thời tiếp thu những kỹ thuật và phong cách mới của phương Tây, tạo ra một phong cách đặc trưng của mỹ thuật Việt Nam.

Triển lãm ‘Những gốc rễ không ngừng vươn’ đưa người xem trở lại Thời kỳ Đông Dương (1925-1945), một thời kỳ quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, người xem có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn… Những tác phẩm này không chỉ phản ánh sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam trong thời kỳ đó mà còn thể hiện sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật Việt Nam.

Mai Trung Thứ, một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đã thực hiện nhiều tác phẩm dựa trên các nguyên tác của các danh họa phương Tây. Bức tranh ‘Mona Lisa’ (1974) của ông là một ví dụ điển hình. Đây là bức tranh thứ 3 do Mai Trung Thứ vẽ lại từ nguyên tác của danh họa Leonardo da Vinci. Tuy là tác phẩm phái sinh, ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ lại nổi bật với khả năng chuyển ngữ văn hóa, kết hợp giữa hội họa Đông – Tây, vừa tôn vinh tinh thần Phục Hưng, vừa khẳng định bản sắc Việt Nam.

Bức tranh này được thể hiện trên lụa, chất liệu yêu thích của Mai Trung Thứ, với một phong cách đặc trưng Á Đông. Sự kết hợp giữa kỹ thuật phương Tây và chất liệu truyền thống của Việt Nam đã tạo ra một tác phẩm độc đáo, thể hiện sự sáng tạo và tài năng của họa sĩ. Trường Mỹ thuật Đông Dương chính là nơi khai sinh nền hội họa hiện đại Việt Nam, giúp định hình phong cách kết hợp kỹ thuật phương Tây với bản sắc Việt.

Các cựu sinh viên của trường đã mở đường cho các thể loại mới như tranh lụa, sơn mài, trở thành phong cách đặc sắc cho mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, trường đã đổi tên và hoạt động dưới tên Đại học Mỹ thuật Việt Nam, tiếp tục đào tạo thế hệ nghệ sĩ mới cho nền mỹ thuật Việt Nam. Những cống hiến của Trường Mỹ thuật Đông Dương trong việc định hình phong cách và phát triển mỹ thuật Việt Nam là không thể phủ nhận.

Hiện đang diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM một triển lãm đáng chú ý, với sự tham gia của 25 tượng chân dung các họa sĩ và nhà điêu khắc tiêu biểu khu vực phía Nam. Những nghệ sĩ này đã có những cống hiến quan trọng cho sự phát triển của nền mỹ thuật nước nhà trong suốt thời kỳ trước và sau năm 1975.

Lễ khai mạc triển lãm và buổi trao tặng 25 tượng chân dung nghệ sĩ mỹ thuật tiêu biểu cho Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đã diễn ra vào sáng ngày 17-7. Sự kiện này không chỉ là dịp để giới thiệu những thành tựu nổi bật trong lĩnh vực điêu khắc tại TP.HCM mà còn là lời tri ân sâu sắc dành cho các nghệ sĩ đã và đang góp phần làm phong phú thêm nền mỹ thuật Việt Nam.

Triển lãm trưng bày 25 tượng chân dung được tạo ra bởi các nghệ sĩ tài năng, bao gồm các tác giả như Trương Hán Minh, Nguyễn Gia Trí, Huỳnh Phương Đông, Nguyễn Hoàng, Lê Thị Kim Bạch, Diệp Minh Châu, Nguyễn Hải, Đinh Rú… Đây là những cái tên tiêu biểu, đã và đang tạo nên những dấu ấn quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam từ trước đến sau năm 1975.

Ông Nguyễn Xuân Tiên, Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM, cho biết triển lãm này mang đến một không gian văn hóa nghệ thuật đầy ý nghĩa tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. Qua việc trưng bày những tượng chân dung này, Hội Mỹ thuật TP.HCM hy vọng sẽ lưu giữ được hình ảnh của các nghệ sĩ tiêu biểu bằng chính ngôn ngữ nghệ thuật. Điều này không chỉ giúp thế hệ trẻ ngày nay có cơ hội tiếp cận và tìm hiểu về những đóng góp của các bậc tiền bối mà còn là động lực để tiếp tục phát huy và kế thừa những giá trị quý báu trong nền mỹ thuật Việt Nam.

Triển lãm sẽ kéo dài từ ngày 17-7 đến hết ngày 4-8 tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. Trong khuôn khổ sự kiện này, công chúng có thể thưởng lãm và tìm hiểu thêm về hành trình sáng tạo và cống hiến của các nghệ sĩ tiêu biểu cho nền mỹ thuật Việt Nam. Đây là cơ hội để khán giả thêm hiểu về sức sống mãnh liệt của nghệ thuật điêu khắc và tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy di sản mỹ thuật dân tộc.

Thông qua triển lãm này, các thế hệ nghệ sĩ và công chúng có dịp nhìn lại hành trình phát triển của mỹ thuật Việt Nam, đặc biệt là qua góc nhìn của các nghệ sĩ điêu khắc tiêu biểu, từ đó có được cái nhìn sâu sắc hơn về sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật điêu khắc Việt Nam trong suốt quá trình xây dựng và phát triển đất nước.

Ngày 17/7, giới hội họa Việt Nam đã mất đi một tên tuổi tiêu biểu khi họa sĩ Lê Thiết Cương ra đi sau thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư. Lễ tang của ông được tổ chức vào sáng ngày 21/7 tại Hà Nội, thu hút sự tham gia của đông đảo đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Không khí lễ tang diễn ra trong sự trang nghiêm và xúc động, với những lời tiễn biệt đầy cảm xúc từ các nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ. Con trai của họa sĩ, Lê Nguyên Nhật, cùng em trai đã chuẩn bị lễ tang chu đáo theo lời dặn dò của bố trước khi mất. Họ muốn mở lòng và đón nhận nhiều bạn bè đến tiễn biệt. Ông Lê Thiết Cương luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Trong giây phút mặc niệm, nghệ sĩ sáo Lê Thư Hương đã thổi bản nhạc ‘Siciliano’ của Sebastian Bach, một trong những bản nhạc yêu thích của họa sĩ. Nhiều người tham dự không cầm nổi nước mắt khi nhớ về sự ra đi của ông.

Họa sĩ Lê Thiết Cương được nhớ đến với ba từ khóa: kỷ luật, tài hoa và tối giản. Ông đã sống và làm việc chăm chỉ trong gần nửa thế kỷ, không ngừng khao khát tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống.

Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã có điếu văn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ. Ông đánh giá cao tinh thần làm việc chăm chỉ, sự quảng giao và tình yêu thương của Lê Thiết Cương đối với đồng nghiệp và người trẻ.

Trong suốt sự nghiệp của mình, họa sĩ Lê Thiết Cương đã tham gia vào 26 triển lãm cá nhân và 10 triển lãm nhóm, để lại dấu ấn đậm nét trong nền mỹ thuật Việt Nam đương đại. Ông đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau, từ màu bột, sơn dầu, sơn mài đến gốm và điêu khắc.

Ông Vi Kiến Thành, cựu Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, đã đánh giá cao tinh thần khổ luyện của họa sĩ khi theo đuổi phong cách tối giản. Ông cũng nhấn mạnh sự đam mê của Lê Thiết Cương trong nhiều lĩnh vực, từ hội họa, văn chương đến xuất bản.

Gia đình và bạn bè của họa sĩ đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, với sự hiện diện của nhiều hoa sen và hoa hồng – hai loài hoa yêu thích của ông. Di ảnh của họa sĩ là bức chân dung ông đứng trước tấm toan trắng, trên tay là bút vẽ.

Trên bàn viết sổ tang, gia quyến đã đặt hoa tươi và tờ báo có bài viết ‘Đã dừng lại một hành trình’ của Đẹp. Bài viết đã khép lại với câu: ‘Đa tài, kiến tạo cái đẹp bằng nhiều con đường, Lê Thiết Cương là bạn hữu của nhiều giới và là một con người sống nghĩa tình, có chiều sâu văn hóa. Hành trình của Đẹp nơi anh đã dừng lại với sự nghiệt ngã của số phận, nhưng cái Đẹp mà Lê Thiết Cương thắp lên – vẫn còn ở lại’.

Nhiều người đã đến tiễn biệt họa sĩ, trong đó có những người bạn trong giới hội họa, văn học, hàng xóm, bạn học cũ và người yêu tranh. Tất cả đều nhớ về một Lê Thiết Cương hào sảng, trượng nghĩa và có sự kiêu ngạo của một nghệ sĩ tài hoa.