Ngày 18/7 vừa qua đã trở thành một dấu mốc buồn trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam khi họa sĩ, nhà phê bình nghệ thuật Lê Thiết Cương qua đời tại Hà Nội, để lại những tiếc thương sâu sắc cho cộng đồng văn nghệ sĩ. Với phong cách hội họa tối giản đặc trưng, kết hợp giữa giáo lý Phật giáo và tinh thần nghệ thuật đương đại, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng yêu nghệ thuật.

Lê Thiết Cương sinh ra trong một gia đình có nền tảng nghệ thuật vững chắc. Cha ông là nhà biên kịch, nhà thơ Lê Nguyên, còn mẹ là nhà quay phim Đỗ Phương Thảo. Từ nhỏ, ông đã được tiếp xúc với thế giới nghệ thuật và bắt đầu học vẽ từ khi 11 tuổi. Tốt nghiệp khoa thiết kế mỹ thuật tại Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, ông đã cống hiến cho nghệ thuật hơn nửa thế kỷ, không chỉ với vai trò là một họa sĩ mà còn là một nhà phê bình nghệ thuật có uy tín.

Phong cách sáng tác của Lê Thiết Cương gây ấn tượng với sự tối giản, thể hiện qua việc tiết chế tối đa các yếu tố như bố cục, đường nét và màu sắc. Đối với ông, sự tối giản không chỉ là một phong cách nghệ thuật mà còn là con đường dẫn đến sự minh triết và tinh thần trong nghệ thuật. Những tác phẩm của ông, từ tranh canvas đến tranh gốm và điêu khắc, đều thể hiện rõ ràng quan điểm này.

Không chỉ dừng lại ở sáng tác, Lê Thiết Cương còn được biết đến là một nhà phê bình nghệ thuật sắc sảo. Ông đã xuất bản nhiều cuốn sách về nghệ thuật, trong đó có ‘Thấy’ (2017) và ‘Trò chuyện với hội họa’ (2025). Những cuốn sách của ông không chỉ là tài liệu tham khảo quý giá cho người yêu nghệ thuật mà còn cho thấy khả năng phân tích và đánh giá sâu sắc của ông về các tác phẩm và xu hướng nghệ thuật.

Cuộc đời của Lê Thiết Cương cũng được đánh dấu bằng những mối quan hệ gần gũi và bền chặt với nhiều nghệ sĩ và văn nhân. Ông được nhớ đến như một người hào hiệp, trượng nghĩa, luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn bè và đàn em trên con đường nghệ thuật.

Trước khi qua đời, Lê Thiết Cương đã hoàn thiện nhiều dự án nghệ thuật đầy tham vọng, bao gồm cả triển lãm và xuất bản sách. Di sản mà ông để lại không chỉ là những ấn phẩm và tác phẩm nghệ thuật quý giá mà còn là những kinh nghiệm và cảm hứng cho thế hệ nghệ sĩ và người yêu nghệ thuật Việt Nam.

Lê Thiết Cương đã ra đi, để lại bao niềm tiếc thương cho cộng đồng văn nghệ. Song, di sản nghệ thuật và những cống hiến của ông sẽ còn mãi, là nguồn cảm hứng và động lực cho những ai yêu nghệ thuật và đang trên hành trình theo đuổi đam mê của mình.

Ngày 17/7, giới hội họa Việt Nam đã mất đi một tên tuổi tiêu biểu khi họa sĩ Lê Thiết Cương ra đi sau thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư. Lễ tang của ông được tổ chức vào sáng ngày 21/7 tại Hà Nội, thu hút sự tham gia của đông đảo đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Không khí lễ tang diễn ra trong sự trang nghiêm và xúc động, với những lời tiễn biệt đầy cảm xúc từ các nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ. Con trai của họa sĩ, Lê Nguyên Nhật, cùng em trai đã chuẩn bị lễ tang chu đáo theo lời dặn dò của bố trước khi mất. Họ muốn mở lòng và đón nhận nhiều bạn bè đến tiễn biệt. Ông Lê Thiết Cương luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Trong giây phút mặc niệm, nghệ sĩ sáo Lê Thư Hương đã thổi bản nhạc ‘Siciliano’ của Sebastian Bach, một trong những bản nhạc yêu thích của họa sĩ. Nhiều người tham dự không cầm nổi nước mắt khi nhớ về sự ra đi của ông.

Họa sĩ Lê Thiết Cương được nhớ đến với ba từ khóa: kỷ luật, tài hoa và tối giản. Ông đã sống và làm việc chăm chỉ trong gần nửa thế kỷ, không ngừng khao khát tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống.

Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã có điếu văn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ. Ông đánh giá cao tinh thần làm việc chăm chỉ, sự quảng giao và tình yêu thương của Lê Thiết Cương đối với đồng nghiệp và người trẻ.

Trong suốt sự nghiệp của mình, họa sĩ Lê Thiết Cương đã tham gia vào 26 triển lãm cá nhân và 10 triển lãm nhóm, để lại dấu ấn đậm nét trong nền mỹ thuật Việt Nam đương đại. Ông đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau, từ màu bột, sơn dầu, sơn mài đến gốm và điêu khắc.

Ông Vi Kiến Thành, cựu Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, đã đánh giá cao tinh thần khổ luyện của họa sĩ khi theo đuổi phong cách tối giản. Ông cũng nhấn mạnh sự đam mê của Lê Thiết Cương trong nhiều lĩnh vực, từ hội họa, văn chương đến xuất bản.

Gia đình và bạn bè của họa sĩ đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, với sự hiện diện của nhiều hoa sen và hoa hồng – hai loài hoa yêu thích của ông. Di ảnh của họa sĩ là bức chân dung ông đứng trước tấm toan trắng, trên tay là bút vẽ.

Trên bàn viết sổ tang, gia quyến đã đặt hoa tươi và tờ báo có bài viết ‘Đã dừng lại một hành trình’ của Đẹp. Bài viết đã khép lại với câu: ‘Đa tài, kiến tạo cái đẹp bằng nhiều con đường, Lê Thiết Cương là bạn hữu của nhiều giới và là một con người sống nghĩa tình, có chiều sâu văn hóa. Hành trình của Đẹp nơi anh đã dừng lại với sự nghiệt ngã của số phận, nhưng cái Đẹp mà Lê Thiết Cương thắp lên – vẫn còn ở lại’.

Nhiều người đã đến tiễn biệt họa sĩ, trong đó có những người bạn trong giới hội họa, văn học, hàng xóm, bạn học cũ và người yêu tranh. Tất cả đều nhớ về một Lê Thiết Cương hào sảng, trượng nghĩa và có sự kiêu ngạo của một nghệ sĩ tài hoa.

Họa sĩ Lê Thiết Cương đã trở thành một tên tuổi quen thuộc và được tôn vinh trong giới hội họa Việt Nam. Sinh năm 1962, ông đã xây dựng sự nghiệp của mình thông qua quá trình học tập tại trường Sân khấu – Điện ảnh Việt Nam ở Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Quãng thời gian này đã giúp Lê Thiết Cương chuẩn bị một nền tảng vững chắc để phát triển tài năng và sự nghiệp của mình.

Tài năng và sự sáng tạo không ngừng của Lê Thiết Cương đã giúp ông trở thành một trong số ít những họa sĩ có phong cách tối giản nổi tiếng trong cả nước. Không chỉ hoạt động trong lĩnh vực hội họa, ông còn tham gia vào nhiều lĩnh vực báo chí, đặc biệt là về các đề tài văn hóa, nghệ thuật. Sự đa dạng trong hoạt động sáng tạo của Lê Thiết Cương đã giúp ông tạo ra những tác phẩm mang dấu ấn riêng biệt.

Các tác phẩm của Lê Thiết Cương, như ‘Nhà và Người’, ‘Trò chuyện với hội họa’, và ‘Trong hạt thóc có hạt gạo’, là tập hợp những bài viết của họa sĩ về văn hóa Việt trong những năm gần đây. Những tác phẩm này không chỉ thể hiện tài năng của ông mà còn cho thấy sự quan tâm của ông đến văn hóa và nghệ thuật. Qua những tác phẩm này, Lê Thiết Cương đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa Việt và tầm nhìn của mình về nghệ thuật.

Chúng tôi đã có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với họa sĩ Lê Thiết Cương trong nhiều dịp. Ông là một người nghệ sĩ chân thực, sống và sáng tạo tự do theo cách riêng của mình. Sự kết nối giữa Lê Thiết Cương và nhà thơ Nguyễn Thụy Kha là một mối quan hệ gắn bó, sẻ chia từng ngày về thi ca nhạc họa tại quán La Cà, 24 Lý Quốc Sư, Hà Nội. Qua mối quan hệ này, chúng tôi đã học được bao điều về nhân cách của người nghệ sĩ đích thực giữa thời này.

Tài năng và phong cách độc đáo của Lê Thiết Cương đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam, đặc biệt là hội họa mang phong cách tối giản. Ông đã chia sẻ về quá trình hình thành phong cách tối giản của mình, nhận được sự giúp đỡ của nhà thơ Đặng Đình Hưng, người đã giúp ông ‘khai nhãn’ và khám phá phong cách tối giản.

Phong cách của Lê Thiết Cương được định hình bởi nét độc đáo và sự tối giản tinh tế. Ông đã trở thành một trong số ít những họa sĩ có phong cách riêng biệt và được công nhận. Cuộc sống của Lê Thiết Cương không chỉ là câu chuyện của một họa sĩ thành công mà còn là hành trình của một người nghệ sĩ chân thực, sống và sáng tạo tự do theo cách riêng của mình.

Với tất cả những cống hiến và đóng góp của mình, Lê Thiết Cương đã khẳng định vị trí của mình trong giới hội họa Việt Nam. Ông tiếp tục là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ trẻ và là biểu tượng của sự sáng tạo và đam mê trong lĩnh vực nghệ thuật.