Hoa hậu H’Hen Niê vừa trình diễn vedette trong một show thời trang tại TPHCM, giới thiệu bộ sưu tập trang phục độc đáo làm từ vải gai dầu dệt tay của đồng bào Mông, kết hợp với lụa Mã Châu. Sự kiện này nằm trong dự án bảo tồn di sản văn hóa, với H’Hen Niê giữ vai trò nhà đồng sáng tạo. Dự án này cũng bao gồm việc xây dựng chuỗi hợp tác xã và nhà cộng đồng dệt vải gai dầu cho người Mông tại thôn Sán Séo Tỷ, xã Khâu Vai, tỉnh Hà Giang.

Hiện tại, H’Hen Niê đang tận hưởng cuộc sống yên bình tại quê nhà. Cô cho biết sức khỏe của mình rất ổn định, không còn bị nghén và chóng mặt như trước. Thay đổi duy nhất mà cô cảm nhận được khi mang thai là dễ đổ mồ hôi và di chuyển chậm hơn. Tuy nhiên, cô luôn duy trì năng lượng tích cực khi xuất hiện trước công chúng.

Hoa hậu H’Hen Niê cũng chia sẻ về cuộc sống hàng ngày của mình khi về quê nhà nghỉ ngơi. Cô có thói quen ngủ sớm, dậy sớm và ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Cô cũng nhấn mạnh rằng nhờ chế độ ăn uống cân đối, em bé của cô tăng cân đều đặn.

Được biết, H’Hen Niê nhận được sự chăm sóc tận tình từ ông xã – nhiếp ảnh gia Tuấn Khôi. Anh không chỉ chăm sóc vợ mà còn tạo không khí thoải mái cho cả gia đình. Tuy nhiên, H’Hen Niê cũng dí dỏm chia sẻ rằng ông xã cô thường xuyên đăng ảnh vợ lên mạng xã hội và cô từng phải chặn tài khoản của anh.

Hiện tại, H’Hen Niê đang đọc nhiều sách để học hỏi kiến thức về việc làm mẹ. Cô dự định sẽ sinh con tại TPHCM và sẽ ở lại đó một thời gian. Mặc dù mẹ ruột của cô mong muốn con gái về quê sinh và nuôi con, H’Hen Niê đã quyết định sẽ cân bằng giữa gia đình và nghề nghiệp.

Hoa hậu H’Hen Niê cũng ý thức được rằng cô sẽ cần một khoảng thời gian để chuẩn bị tinh thần trước khi trở lại showbiz sau thời gian dài xa sân khấu. Cô hứa hẹn sẽ thực hiện các nội dung giải trí tại nhà để cân bằng giữa gia đình và công việc.

Show diễn vừa qua cũng có sự tham gia của nhiều người mẫu và hoa hậu nổi tiếng khác, bao gồm hoa hậu Xuân Hạnh, á hậu Quỳnh Anh, top2 Miss Cosmo Vietnam2025 – Phương Linh và Cẩm Ly, Á hậu Hoàng Nhung.

Có thể thấy, H’Hen Niê không chỉ là một người mẫu, một hoa hậu nổi tiếng mà còn là một người phụ nữ có tâm và trách nhiệm với gia đình, xã hội. Cô luôn biết cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống riêng tư.

Về dự án bảo tồn di sản văn hóa, H’Hen Niê cho biết cô rất hào hứng khi được tham gia vào dự án này. Cô hy vọng rằng dự án sẽ giúp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của người Mông, cũng như giúp người dân địa phương có thêm thu nhập và cải thiện cuộc sống.

Cuối cùng, H’Hen Niê gửi lời cảm ơn đến tất cả mọi người đã quan tâm và ủng hộ cô trong thời gian qua. Cô hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ và yêu mến của công chúng trong tương lai.

Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Di sản văn hóa đậm sâu của nhân loại

Dân ca ví, giặm là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân xứ Nghệ. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người nơi đây. Được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2014, dân ca ví, giặm đang đứng trước thách thức của thời đại. Nhiều nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đã và đang nỗ lực để mạch nguồn quý giá ấy không ngừng chảy, mãi ngân vang trong đời sống hiện đại.

Thế hệ trẻ yêu ví, giặm

Hiện nay, tại Nghệ An, lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Trong 12 ngày tham gia khóa học, các em được tìm hiểu về những đặc điểm, tính chất của làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên…

Các em nhỏ như Nguyễn Công Anh (14 tuổi) và Nguyễn Công Minh (9 tuổi) đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn. 36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm.

Bảo tồn, gìn giữ dân ca

Việc bảo tồn ví, giặm không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ. Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca.

Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm. Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại.

Thách thức trong bảo tồn

Tuy nhiên, quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vừa có văn bản gửi các địa phương, yêu cầu tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho các di sản văn hóa, tránh những rủi ro và thiệt hại không đáng có.

Tình trạng mất cắp hiện vật, bao gồm cả những hiện vật và cổ vật có giá trị cao, tại một số bảo tàng và di tích đã liên tục được các cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo. Nhận thấy sự cần thiết phải có những biện pháp cấp thiết, Cục Di sản Văn hóa đã đề nghị các địa phương rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Việc này không chỉ dừng lại ở việc ngăn chặn mà còn giúp nâng cao hiệu quả bảo vệ di sản văn hóa.

Không chỉ tập trung vào chống trộm cắp, Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu các bảo tàng và di tích tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường. Những biến đổi của thời tiết tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật. Do đó, cơ quan chức năng yêu cầu thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro.

Một số biện pháp cụ thể đã được Cục Di sản Văn hóa đề nghị, bao gồm tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp. Các bảo tàng và di tích được yêu cầu kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày. Điều này đặc biệt quan trọng trong mùa mưa bão, khi các điều kiện thời tiết có thể gây ảnh hưởng xấu đến các công trình và hiện vật.

Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu các địa phương có cơn bão số 3 đi qua khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn. Gồm có các biện pháp gia cố, gia cường và xử lý các khu vực có nguy cơ sạt lở, các thiết bị kỹ thuật bị hư hỏng, có khả năng gây cháy, nổ… nhằm đảm bảo an toàn cho công trình di tích, bảo tàng, hiện vật và người sử dụng.

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,… để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn.

Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan. Đồng thời, phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro… Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ và chủ động từ nhiều phía, mới có thể đảm bảo an toàn cho di sản văn hóa.

Triển lãm Olfactory Odyssey III: Timeless Heritage đã chính thức diễn ra tại thành phố Hồ Chí Minh, mang đến cho công chúng yêu nghệ thuật một trải nghiệm đa giác quan độc đáo và phong phú. Sự kiện này không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu các mùi hương nghệ thuật mà còn kết hợp với hội họa, tạo nên một không gian sáng tạo và đầy cảm hứng.

Với chủ đề Timeless Heritage, triển lãm đã trưng bày 26 mùi hương nghệ thuật độc đáo, lấy cảm hứng từ di sản văn hóa Việt Nam và thế giới. Những mùi hương này không chỉ dừng lại ở việc tái hiện các ký ức và khoảnh khắc cá nhân mà còn thể hiện sự đa dạng và phong phú của nghệ thuật mùi hương đương đại. Triển lãm bao gồm nhiều hạng mục khác nhau như Living Heritage, Modern Alchemy, Emotion in Scent và Scent Fair, quy tụ các nghệ sĩ mùi hương từ Việt Nam, châu Á và châu Úc.

Một trong những điểm nhấn nổi bật của triển lãm là mùi hương chủ đạo Wutong under the moon, lấy cảm hứng từ bức tranh sơn mài Ngô đồng dưới trăng của họa sĩ Lại Thanh Dũng. Sự kết hợp giữa mùi hương và hội họa đã mang đến một trải nghiệm mới mẻ và đầy cảm xúc cho người tham dự. Bên cạnh đó, chương trình biểu diễn nghệ thuật Ikebana do Dr. Shoso Shimbo từ Nhật Bản thực hiện đã mang lại trải nghiệm khó quên cho đông đảo người yêu nghệ thuật.

Song song với triển lãm, giải thưởng Olfactory Odyssey Awards III đã vinh danh những sáng tác mùi hương xuất sắc nhất. Hội đồng giám khảo quốc tế bao gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực mùi hương đã trao bốn chiếc cúp vinh danh cho các tác giả có tác phẩm xuất sắc nhất. Các giải thưởng bao gồm The Unique Heritage Scent Award, The Legacy Scent Award, The Avant-Garde Scent Award và People’s Choice Award.

Những người chiến thắng bao gồm Lâm Thanh Nhã với tác phẩm Hue – Imperial Afternoon, Lỗ Đức Huy với sáng tác ~30, Nguyễn Vinh Diệu với Dạ cổ và Bùi Vân với L’odeur de Maman – Mùi của Mẹ. Những người chiến thắng này đã thể hiện sự sáng tạo và tài năng của mình trong lĩnh vực nghệ thuật mùi hương, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa nghệ thuật Việt Nam.

Triển lãm Olfactory Odyssey III: Timeless Heritage đã kết thúc với lễ trao giải Olfactory Odyssey Awards III, để lại ấn tượng sâu sắc với công chúng yêu nghệ thuật. Sự kiện này đã chứng minh sự phát triển và đa dạng của nghệ thuật mùi hương tại Việt Nam, cũng như tiềm năng sáng tạo và đổi mới của các nghệ sĩ mùi hương trẻ.

Sau hơn hai năm triển khai thực hiện Đề án ‘Huế – Kinh đô áo dài’, thành phố Huế đã đạt được những kết quả tích cực và tạo nên sức hút về dự án văn hóa lớn này. Năm 2025 đánh dấu chặng đường đầu tiên của tầm nhìn đến năm 2030, với những mục tiêu cụ thể đã đề ra. Để đánh giá về hiệu quả và định hướng của đề án, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với TS Phan Thanh Hải, Uỷ viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Thành phố Huế.

TS. Phan Thanh Hải cho rằng trang phục truyền thống là một biểu tượng giàu tính biểu cảm của bản sắc văn hóa dân tộc. Áo dài Việt Nam – đặc biệt là áo dài ngũ thân truyền thống – không chỉ tôn vinh vẻ đẹp hình thể mà còn phản ánh hệ giá trị văn hóa, đạo đức và triết lí sống của người Việt. Khi một người Việt Nam khoác lên mình chiếc áo dài, đó không chỉ là việc mặc một trang phục, mà là sự tiếp nối một dòng chảy văn hóa lâu đời. Chính vì vậy, áo dài Việt Nam, mà cụ thể là áo dài Huế, hoàn toàn có thể được xem như một ‘sứ giả văn hóa’, có sức mạnh truyền thông vượt qua biên giới quốc gia.

Trong các sự kiện giao lưu văn hóa quốc tế, nhiều người nước ngoài đã nhận diện Việt Nam ngay lập tức qua hình ảnh chiếc áo dài. Giống như khi nhắc đến Nhật Bản là kimono, Hàn Quốc là hanbok… thì Việt Nam là áo dài. Đó là một niềm tự hào không nhỏ, và là cơ sở quan trọng để chúng ta đưa áo dài vào các chiến lược quảng bá văn hóa quốc gia.

TS. Phan Thanh Hải cũng chia sẻ về giá trị lịch sử, văn hóa, thẩm mĩ và sức hút đặc biệt của áo dài Huế. Áo dài Huế có lịch sử phát triển lâu đời, gắn bó mật thiết với triều Nguyễn – triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Các mẫu áo ngũ thân cao cấp dù tay chẽn, tay rộng, hay áo Nhật Bình của phụ nữ… vốn là trang phục trong chốn cung đình và các tầng lớp trí thức, quan lại, mệnh phụ phu nhân.

Đề án ‘Huế – Kinh đô áo dài’ đã đạt được nhiều kết quả tích cực sau hơn hai năm triển khai. Tri thức may và mặc áo dài Huế được ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (2024). Nhiều nội dung thuộc Đề án như hoạt động trải nghiệm, quảng bá, phổ biến áo dài… được tổ chức thường xuyên, liên tục.

Để hiện thực hóa Đề án đến năm 2030, TS. Phan Thanh Hải cho rằng cần tập trung vào bốn nhóm giải pháp trọng tâm: thể chế hóa chính sách, thiết chế văn hóa, giáo dục và truyền thông, kết nối du lịch.

Phong trào mặc áo dài truyền thống ở Huế đang thu hút đông đảo giới trẻ. TS. Phan Thanh Hải cho rằng đây là hiệu ứng tích cực có định hướng, không phải chỉ mang tính phong trào. Điều đáng quý là giới trẻ đã bắt đầu đồng hành với di sản, không chỉ qua việc mặc áo dài mà còn qua hoạt động nghiên cứu, tái hiện, phục dựng.

Về việc công nhận áo dài là quốc phục, TS. Phan Thanh Hải cho rằng đây là một đề xuất có lí, nhưng cần cân nhắc thấu đáo. Áo dài – đặc biệt là áo dài nữ – đã gần như trở thành biểu tượng quốc gia rồi. Tuy nhiên, để định chế áo dài là quốc phục, nhất là trong các lễ tân cấp cao, thì cần có một quá trình nghiên cứu, thử nghiệm, và đồng thuận rộng rãi.

Tối ngày 26/7, tại Bảo tàng Hà Nội, sự kiện thời trang “Vietnam Iconic Runway – Trạm Di sản: Em Tây Bắc 2” đã diễn ra, mang đến một không gian đậm chất vùng cao, nơi những nét văn hóa Tây Bắc được tái hiện rực rỡ qua thổ cẩm, khèn môi và những bước catwalk đầy tự tin của hơn 100 người mẫu nhí. Sự kiện này là một phần của nỗ lực nhằm đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Không gian Bảo tàng Hà Nội đã được biến hóa thành một “bảo tàng sống”, nơi từng đường nét của văn hóa bản địa – từ điệu múa xòe, âm thanh khèn môi đến sắc thổ cẩm trên váy áo – cùng nhau tạo nên một hành trình nghệ thuật độc đáo. Hơn 120 mẫu nhí trong độ tuổi từ 4 đến 14 xuất hiện trên sân khấu với tạo hình gợi nhớ đến những em bé vùng cao, mang thổ cẩm về giữa lòng Thủ đô.

Chương trình nổi bật với 4 bộ sưu tập mới của nhà thiết kế Linh Phương: “Tình hoa di sản”, “Bản sắc sờn gai”, “Mị ảnh sơn cước” và “Bóng đỏ núi thiêng”. Mỗi bộ sưu tập là một câu chuyện kể bằng trang phục – từ vẻ đẹp của hoa rừng, sự mạnh mẽ của người vùng cao, đến chất thơ của núi rừng Tây Bắc trong sắc đỏ rực rỡ.

Trong đó, “Tình hoa di sản” gây ấn tượng bởi việc sử dụng các họa tiết thổ cẩm truyền thống phối cùng chất liệu lụa mềm, tạo hình ảnh những cô bé như bông hoa rừng giữa đại ngàn. “Bản sắc sờn gai” chọn gam màu trầm, chất liệu vải nhuộm chàm để thể hiện sự bền bỉ, kiên cường. “Mị ảnh sơn cước” lại đưa người xem đến với một Tây Bắc mơ màng, nơi voan và lụa bay trong gió cùng hình ảnh chim sơn cước. Cuối cùng, “Bóng đỏ núi thiêng” kết lại đêm diễn bằng những thiết kế đỏ rực, đính kết cầu kỳ, gợi nhắc đến sức mạnh thiêng liêng trong đời sống tâm linh vùng cao.

Không chỉ thời trang, chương trình còn đan xen các tiết mục nghệ thuật truyền thống: khèn môi, hát dân ca, múa xòe, mang đến trải nghiệm văn hóa đa tầng, để lại nhiều cảm xúc cho người xem. Khán giả nhiều lần bật cười, rồi vỗ tay tán thưởng trước sự chuyên nghiệp và biểu cảm hồn nhiên của các mẫu nhí.

Sự kiện được tổ chức với mục tiêu đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đại diện đơn vị cho biết: “Chúng tôi mong muốn tạo ra sân chơi chuyên nghiệp để các em nhỏ vừa học hỏi kỹ năng biểu diễn, vừa hiểu và tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc”.

Vietnam Iconic Runway – Em Tây Bắc 2 không chỉ là một show diễn thời trang, mà còn là hành trình đánh thức ký ức văn hóa, tiếp lửa di sản trong thế hệ mới thông qua nghệ thuật và trình diễn. Sau thành công của chương trình, ban tổ chức khẳng định sẽ tiếp tục tổ chức các mùa mới, với chủ đề gắn liền với các vùng văn hóa khác trên dải đất hình chữ S.

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, tạo nên những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Sau đó, người thợ sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm. Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành. Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn.

Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ. Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên.

Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị của nghề gốm truyền thống, người M’nông Rlăm hy vọng rằng nghề làm gốm sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển, không chỉ là một phần của văn hóa mà còn là nguồn sống của cộng đồng.

Dự án bất động sản khổng lồ của Mark Zuckerberg tại Hawaii đang gây ra những lo ngại sâu sắc về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa. Khu đất mà CEO Meta đang phát triển nằm tại đảo Kauai, nơi có nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng được người dân lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Một người bản địa, Julian Ako, đã phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong khu phức hợp bí mật của Zuckerberg. Mảnh đất này trước đây thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ trị giá hàng trăm triệu USD. Quá trình khám phá và xác minh vị trí của những ngôi mộ này đã đặt ra nhiều thách thức cho Ako do sự kiểm soát nghiêm ngặt của khu vực.

Sau quá trình đàm phán với đại diện pháp lý của Zuckerberg, Ako được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii. Tuy nhiên, ông vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho cũng chôn tại đây. Điều khiến Ako lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp và khó khăn.

Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Một đại diện truyền thông cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa, thể hiện sự cam kết bảo vệ di sản văn hóa của địa phương.

Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York. Sự hiện diện của ông và các tỷ phú công nghệ khác tại Hawaii đang làm dấy lên những lo ngại về tương lai của hòn đảo.

Mark Zuckerberg không phải là người duy nhất tham gia vào làn sóng mua đất tại Hawaii. Nhiều tỷ phú công nghệ khác, như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff, cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng lớn của Zuckerberg vẫn gây tranh cãi, và nhiều chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai của các tỷ phú từ đất liền sẽ phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii, một nền văn hóa phong phú và đa dạng.

Cuộc tranh luận xung quanh dự án của Zuckerberg tại Hawaii phản ánh mối quan ngại sâu sắc về bảo tồn di sản văn hóa và quyền của người bản địa trong bối cảnh phát triển và đô thị hóa. Việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ di sản văn hóa đang trở thành một thách thức lớn cho cả chính quyền và các nhà đầu tư tại đây.