Hội đồng nhân dân Thành phố Hà Nội vừa ban hành Nghị quyết quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thành phố. Nghị quyết này bao gồm 6 chương và 24 điều, quy định về thẩm quyền thành lập, trình tự, thủ tục thành lập, tổ chức, hoạt động, biện pháp quản lý và các chính sách ưu đãi đối với trung tâm công nghiệp văn hoá.

Lĩnh vực hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa bao gồm một hoặc một số ngành công nghiệp văn hoá như quảng cáo, kiến trúc, phần mềm và các trò chơi giải trí, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, điện ảnh, xuất bản, thời trang, nghệ thuật, biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm, truyền hình và phát thanh, du lịch văn hoá, văn hóa ẩm thực.

Nguyên tắc thành lập, tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa phải bảo đảm hài hòa giữa bảo vệ và phát triển, phát huy tiềm năng, thế mạnh, giá trị văn hóa truyền thống mang bản sắc của Thủ đô. Đồng thời, phải bảo đảm tính đa dạng, bình đẳng về văn hóa.

Trung tâm công nghiệp văn hóa tại bãi sông, bãi nổi sông Hồng và khu vực khác có lợi thế về vị trí không gian văn hóa phải phù hợp với quy hoạch Thủ đô, Quy hoạch chung Thủ đô, quy hoạch phòng, chống lũ, quy hoạch đê điều và các quy hoạch khác có liên quan.

Hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa bao gồm sản xuất, kinh doanh trong các lĩnh vực công nghiệp văn hóa; cung cấp dịch vụ cho thuê mặt bằng, hạ tầng kỹ thuật, cơ sở vật chất, trang thiết bị để phục vụ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh trong các lĩnh vực công nghiệp văn hoá, dịch vụ tổ chức hoạt động trưng bày, biểu diễn, triển lãm và tổ chức sự kiện văn hóa khác; cung cấp dịch vụ hỗ trợ phân phối và tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ văn hoá, tổ chức không gian trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm văn hoá, xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm văn hóa trong nước và nước ngoài.

Bên cạnh đó, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực trong các lĩnh vực công nghiệp văn hoá; hoạt động hỗ trợ hợp tác và phát triển; hoạt động khởi nghiệp, ươm tạo doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực công nghiệp văn hoá; hoạt động hỗ trợ bảo vệ quyền sở hữu trí thuệ; hoạt động hỗ trợ thử nghiệm có kiểm soát đối với ý tưởng, sản phẩm, mô hình, công nghệ hoặc hoạt động văn hóa sáng tạo mới trong các lĩnh vực công nghiệp văn hoá; hoạt động hợp tác quốc tế về công nghiệp văn hoá cũng được triển khai.

Nhà đầu tư thành lập Trung tâm công nghiệp văn hóa thực hiện việc đầu tư, xây dựng khai thác, vận hành hoặc hợp tác phát triển các hạng mục, sản phẩm, hoạt động văn hóa trong Trung tâm thông qua hình thức đầu tư trực tiếp, hợp tác công tư theo quy định của pháp luật và Nghị quyết.

Về biện pháp quản lý Trung tâm công nghiệp văn hoá, Nghị quyết quy định: Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ trong trung tâm công nghiệp văn hóa phải đăng ký thông tin hoạt động với Trung tâm, trường hợp hoạt động thuộc ngành, nghề kinh doanh có điều kiện thì phải có giấy phép theo quy định của pháp luật.

Việc thử nghiệm có kiểm soát công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới trong các ngành công nghiệp văn hóa được thực hiện theo quy định tại Điều 25 của Luật Thủ đô, quy định của HĐND, UBND Thành phố về thử nghiệm có kiểm soát.

Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ trong Trung tâm công nghiệp văn hóa được hưởng các ưu đãi hỗ trợ từ ngân sách của Thành phố, bao gồm kinh phí tham gia các chương trình xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch của Thành phố, hỗ trợ quảng bá, truyền thông về Trung tâm, sản phẩm, dịch vụ văn hóa hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực.

Cụ thể, Nghị quyết hỗ trợ 100% chi phí tư vấn, lệ phí đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đối với công nghệ, sản phẩm văn hóa nhưng không vượt quá 50 triệu đồng/ hồ sơ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Đối với các sự kiện, hoạt động văn hoá, nghệ thuật trong Trung tâm được hưởng các hỗ trợ 100% kinh phí quảng bá, truyền thông về sự kiện, hoạt động văn hóa nghệ thuật trên các phương tiện thông tin, truyền thông Thành phố; 40% kinh phí tổ chức, sản xuất chương trình nhưng không quá 200 triệu đồng cho 1 sự kiện, hoạt động.

Nghị quyết cũng yêu cầu bảo đảm tối thiểu 70% các hoạt động sản xuất, kinh doanh đăng ký trong trung tâm công nghiệp văn hóa thuộc các ngành, lĩnh vực công nghiệp văn hoá, bao gồm cả hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế toàn diện, Việt Nam không chỉ tập trung vào sự phát triển kinh tế mà còn mở rộng sang các lĩnh vực văn hóa, xã hội, an ninh và quốc phòng. Nghị quyết 59-NQ/TW của Đảng đã xác định việc xây dựng và phát huy ‘sức mạnh mềm’ thông qua văn hóa là một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển của đất nước.

Sức hút văn hóa của Việt Nam không chỉ giúp nâng cao hình ảnh quốc gia mà còn tạo ra cầu nối vững chắc giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế. Với lịch sử hàng ngàn năm văn hiến và kho tàng di sản đồ sộ, Việt Nam đang nắm giữ tiềm năng to lớn để tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ. Nghị quyết đã tạo cơ sở cho việc nhìn nhận văn hóa như một tài sản chiến lược, cần được đầu tư, bảo tồn và phát triển một cách bài bản.

Trong những năm gần đây, sức hút của văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế đã thể hiện rõ nét qua nhiều lĩnh vực. Ẩm thực Việt Nam, với sự đa dạng và phong phú của mình, đã trở thành một trong những điểm đến ẩm thực hàng đầu thế giới. Các đầu bếp Việt như Chef Peter Cường Franklin và Vietnamese Foodies đã ghi dấu ấn trên bản đồ ẩm thực toàn cầu. Không chỉ vậy, điện ảnh Việt Nam cũng đang ngày càng khẳng định vị thế với nhiều tác phẩm chất lượng cao. Bộ phim ‘Inside the Yellow Cocoon Shell’ của đạo diễn Phạm Thiên Ân đã giành giải Camera Vàng tại Liên hoan phim Cannes 2023.

Âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn truyền thống như múa rối nước, ca trù và nhã nhạc cung đình Huế tiếp tục được gìn giữ và phát huy. Các di sản thế giới như Vịnh Hạ Long, Phố cổ Hội An và Quần thể di tích Cố đô Huế đã trở thành những điểm đến hấp dẫn du khách. Mới đây, UNESCO đã công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản thế giới. Du lịch văn hóa đã đóng góp đáng kể vào doanh thu và hình ảnh điểm đến của Việt Nam.

‘Áo dài – Biểu tượng vượt thời gian’ của Việt Nam đã trở thành một biểu tượng thời trang duyên dáng và tinh tế. Các môn võ cổ truyền Việt Nam cũng đang dần được biết đến rộng rãi trên thế giới. Để sức hút văn hóa Việt Nam thực sự vươn tầm toàn cầu và bền vững, cần có sự đầu tư bài bản vào các ngành công nghiệp văn hóa, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để quảng bá văn hóa.

Chính phủ đã và đang có những chính sách ưu đãi cho các ngành công nghiệp sáng tạo. Việc phát triển các bảo tàng ảo, triển lãm số và trò chơi điện tử mang đậm bản sắc văn hóa là những hướng đi đầy tiềm năng. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho các nghệ sĩ, nhà văn hóa Việt Nam tham gia các sự kiện quốc tế và chào đón các chương trình giao lưu văn hóa từ nước ngoài. Hướng tới gắn kết văn hóa với kinh tế và du lịch, xây dựng các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo và phát triển các ngành nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống.

Đóng góp của các ngành công nghiệp văn hóa vào GDP đã tăng trưởng trung bình 7-8% mỗi năm trong giai đoạn 2015-2020. Mỗi người dân Việt Nam cần là một ‘đại sứ văn hóa’, lan tỏa những giá trị tốt đẹp của đất nước mình đến bạn bè quốc tế. Sức hút văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế không chỉ là một mục tiêu mà là một hành trình liên tục của sự bảo tồn, sáng tạo và quảng bá.

Với định hướng rõ ràng từ Nghị quyết 59-NQ/TW và khát vọng của toàn xã hội, văn hóa Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục tỏa sáng, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững và thịnh vượng của đất nước trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững. Dựa trên di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ đang góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới, thể hiện sự đa dạng và phong phú của ngành thời trang Việt Nam.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Với chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế. Chính phủ đang nỗ lực tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các ngành công nghiệp sáng tạo, trong đó có ngành thời trang.

Các DNNVSN tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững. Mặc dù các DNNVSN thường được xếp trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhưng họ chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may tại Việt Nam và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động. Họ hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể.

Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo điều mà nhóm nghiên cứu gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Trong đó, bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội không chỉ phát triển song hành mà còn đan xen, kết nối sâu sắc. Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã thể hiện cách mà DNNVSN có thể duy trì được quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức để giúp các DNNVSN vượt qua những thách thức này.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Đó là tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới. Với sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi, DNNVSN có thể tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của ngành thời trang Việt Nam, cũng như góp phần vào sự thịnh vượng của nền kinh tế sáng tạo.

Phát triển công nghiệp văn hóa tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa và hạ tầng nghệ thuật biểu diễn. Ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Truyền thông Lê, đã chia sẻ về những giải pháp thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Nhân Dân cuối tuần.

Nghệ thuật biểu diễn tại Việt Nam được xem là một trong những yếu tố cốt lõi của công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, sự phát triển của hệ thống hạ tầng, từ địa điểm biểu diễn đến các yếu tố kỹ thuật, chưa theo kịp sự phát triển, đặc biệt là trong thời gian gần đây. Ông Vinh cho biết rằng, trước đây, việc xây dựng nhà hát thường chỉ tập trung phục vụ cho một vài bộ môn, loại hình nghệ thuật cụ thể. Điều này đã ảnh hưởng đến sự phát triển và hội nhập của các bộ môn nghệ thuật.

Kết quả là nhiều chương trình nghệ thuật giàu tính sáng tạo và kết hợp nhiều loại hình khác nhau nhưng không thể đạt được chất lượng như mong muốn do hạn chế về cơ sở vật chất. Một ví dụ điển hình là Nhà hát Lớn Hà Nội, một di sản kiến trúc thời Pháp thuộc, nhưng không thể đáp ứng yêu cầu đổi mới liên tục của các chương trình hiện đại, đặc biệt là các đại nhạc hội. Tại Hà Nội, Trung tâm Hội nghị Quốc gia có sân khấu trong nhà với sức chứa hơn 3.000 người, nhưng sân khấu lại không đủ rộng để phục vụ nhiều loại hình nghệ thuật.

Ông Vinh đề xuất rằng, để thu hút khán giả đến với các chương trình nghệ thuật, cần có sự sáng tạo không ngừng của các đơn vị tổ chức và nghệ sĩ biểu diễn. Các thiết chế phục vụ biểu diễn trong tương lai cần được thiết kế theo hướng đa năng và linh hoạt. Một nhà hát hiện đại không chỉ phục vụ một vài loại hình nghệ thuật mà cần có khả năng tổ chức nhiều sự kiện và chương trình khác nhau.

Việt Nam nên phát triển các khu tổ hợp văn hóa, nơi có sân khấu biểu diễn là một phần trong hệ sinh thái đô thị, bao gồm bảo tàng, khu triển lãm, nhà hàng, cà phê và dịch vụ giải trí. Điều này sẽ tạo ra sức sống cho các không gian biểu diễn và mang lại nhiều trải nghiệm cho công chúng.

Về vấn đề nhân lực, ông Vinh cho rằng cần có cơ chế hợp tác công tư rõ ràng và hiệu quả hơn. Nhà nước cần có chiến lược đầu tư xây dựng hạ tầng và đào tạo nhân lực, đồng thời giao cho các đơn vị tư nhân đảm nhiệm phần khai thác và vận hành.

Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ các đơn vị nghệ thuật tư nhân, giúp họ tiếp tục phát triển và cống hiến cho công chúng. Nhà nước cần đóng vai trò kiến tạo, tạo ra các thiết chế văn hóa như nhà hát, rạp biểu diễn trong quy hoạch đô thị và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào thiết chế biểu diễn nghệ thuật.

Cuối cùng, ông Vinh nhấn mạnh rằng cần đổi mới tư duy kiểm duyệt theo hướng hỗ trợ sáng tạo thay vì kiểm soát hình thức. Cần quan tâm đến đào tạo nguồn nhân lực kế cận trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn và có chiến lược dài hạn giúp các nhà hát do nhà nước quản lý trở thành trung tâm kết nối sáng tạo nghệ thuật.